Dick Schoof, de politieke hobbyisten degraderen je ministerraad tot ambtelijk orgaan

Aan de minister-president van Nederland

Hoi Dick,

Pieter Omtzigt uit de landelijke politiek. Attent dat je zo snel reageerde en hem bedankte. Een generale repetitie voor wat ons te wachten staat?

Het zal beslist een worsteling geweest zijn om het politieke paasei te vinden: een Voorjaarsnota, geheel verborgen achter de afzonderlijke belangen van je coalitiegenoten. De fractieleiders van deze verdwaalde partijen hebben na een paar weken én een nacht doorhalen een akkoord gesloten. Ze konden uiteindelijk individueel een paar puntjes scoren, zo vertelden ze lachend voor de camera. Wat een bizarre werkelijkheid: deze fractieleiders leiden als politieke hobbyisten het land en degraderen je ministerraad tot een ambtelijk orgaan. Jij zag de beertjes broodjes smeren, stond er soms bij en keek ernaar.

Nee, je kabinet is net niet gevallen maar van een bredere politieke aanpak van de grote problemen is geen sprake. Had je je internationale antenne uitgezet? Precies in een week waarin wetenschappers meldden dat met name Europa het snelst opwarmende continent is, de genocide in Gaza versterkt is voortgezet, de leugen van Trump en Poetin opnieuw regeerde (dat Zelensky de oorlog tegen Rusland is begonnen), en de brandhaarden in Afrika weer oplaaiden.

Jouw Voorjaarsnota te zien als een lekke fietsband die met reeds gebruikte plakkertjes wordt geplakt.

Een klein lichtpuntje: je hebt de Spreidingswet nog in werking kunnen houden tot en met 2026 en amateurminister Faber een contourennota laten opstellen. Omdat de positie van Wilders/PVV door de internationale spanningen dusdanig is verzwakt, zag hij kennelijk geen heil in het laten vallen van het kabinet. Iets waarmee hij vanwege die spreidingswet openlijk heeft gedreigd. Nu spreekt hij voor de camera dat hij van jouw kabinet verwacht dat het de intrekking toch nog in 2025 zal realiseren. Wel valt hij nu voor het eerst zijn eigen PVV-minister Faber af: het is ook haar schuld dat de wet niet wordt ingetrokken. Of in het dialect van Venlo, zijn geboorteplaats: Kukske van eige deig. Mocht er een politieke prijs ‘Held op Sokken’ zijn, dan is deze aan W. goed besteed.

Ik stap af van mijn idee uit eerdere brieven dat je alle mogelijkheden moet gebruiken om de PVV uit je kabinet te manoeuvreren. En dat een reconstructie op weg naar Stoof II het perspectief zou zijn, mede ingevuld door de actieve inschakeling van Bontenbal/CDA. Ik houd hierover op. Waarom? Ik vind dat je eindeloos draalt in woorden en daden. Het kabinetsbelang – het veiligstellen van het pluche – acht jij van groter belang dan het algemeen belang. Die schandelijke vertoning van het weigeren door Faber van lintjes voor vrijwilligers die zich inzetten voor vluchtelingen had een rode lijn moeten zijn. Door een valselijke redeneertruck - het gaat om vrijwilligers in het algemeen - kon jij de weigering namens je kabinet ongedaan maken. Op vragen van de pers gaf Faber aan geen excuses te zullen aanbieden. Ze had even daarvoor jou ook al een publieke blamage bezorgt: jij zou de Spreidingswet niet willen agenderen voor de ministerraad. En jij maar blijven praten over ‘de goede gesprekken’ die jij hebt gevoerd.

De persconferentie van afgelopen donderdag - niet op vrijdag, zoals gebruikelijk, want je wilde zelf naar Japan vertrekken, was er ook een van grote treurigheid. Na weken van voorbereiding kon niets gezegd worden over de financiële dekking van de Voorjaarsnota omdat de minister van Financiën nog de puntjes op de i moest zetten. Waarom niet ter plekke een notitie verspreiden dat de hoofdlijnen van de dekking bevat? Je had toch een akkoord?

Kringen rondom je kabinet lekten dat het opnieuw hommeles was in de laatste fase van besprekingen. Een minister die dreigt met aftreden. Andere ministers die boos zijn omdat ze niets wisten van kortingen op hun begroting. Fractieleiders die elkaar toeschreeuwen en met pennen gooien. Al stampvoetend vertrekken. En jij maar benadrukken dat je via ‘ordentelijke processen’ tot een resultaat wil komen.

Ik bemerk dat ik in deze negende brief meer en meer afstand van je neem. Ik ben nog niet zo ver om het uit te laten draaien op een afscheid. Dat jouw coalitie een kruiwagen vol kikkers is, is jou niet aan te rekenen. Zelf geloofde ik stellig in jouw capaciteiten om na een eerste stap met vier coalitiepartijen uiteindelijk uit te komen op een reconstructie in de vorm van Schoof II. Zonder de PVV maar met partijen uit de oppositie en recht doend aan een rechtvaardig regeerprogramma. Dat de extreemrechtse PVV gevormd wordt door één persoon die niet zonder haat kan leven en geen democratische controle toelaat, is kennelijk voor jouw geen probleem (die inschatting had ik niet gemaakt, stom!). Via je toenmalige inlichtingenmachine wist je trouwens hoe innig W. verbonden was (en is) met dictator Poetin en de rechtsextremist Orban.

Maar zelf schort ik mijn definitief oordeel over jou nog op hoewel ik in mijn eigen omgeving nauwelijks meer serieus genomen word vanwege deze coulance. Is het ons gezamenlijke PvdA-verleden? Onze christelijke opvoeding; jij katholiek, ik gereformeerd?

Pasen is onder meer het feest van de lente, van het nieuwe begin. De paashaas uit de middeleeuwen verspreide vreugdevol een mandvol kakelverse eieren. En de gekruisigde Jezus stond al eerder op uit den dode, zo vertelde The Passion afgelopen donderdag.

Terzijde: Tijdens je persconferentie van donderdag verloor je je zelfbeheersing en viel je geïrriteerd uit naar een journalist. Moet je in jouw positie niet doen.

Nu ga je naar Japan. Gaat Loes mee? Laat je in ieder geval vergezellen door de Japanse wijsheid Gama: bewaak je waardigheid ook als je op de proef wordt gesteld.

Nog steeds met amicale groeten,

Giep