HSP: mijn choreografie bepalen, betekent mijn maat volgen

Mensen die hooggevoelig en hoogbegaafd zijn, weten dat het leven geen simpele tijdlijn is met gebeurtenissen die ze weer kunnen afvinken.

Voor HSP’ers voelt de wereld soms alsof die gebouwd is op beton, terwijl ze van binnen zijde zijn. Nee, dit is geen AI-zin. Dit is doorleefd. Alsof ze fluisterend hun bijdrage aan de maatschappij proberen te leveren, terwijl iedereen om hen heen keihard schreeuwt. Het leven is anders door hoe ze voelen, waarnemen en verwerken. Met een antenne, zeg ik altijd. Een verfijnd systeem dat dieper en gelaagder registreert dan anderen ooit kunnen bevatten. En toch, ik ga een poging wagen.

Een HSP’er zei me ooit: “Als je het verschil duidelijk wilt maken, vergelijk dan appels en peren. De meeste mensen houden van appels. HSP’ers gaan voor peren. Liefst zo complex mogelijk, met een heleboel vezels.” Ik vond dat goed gevonden. Verder hunker ik als HSP’er naar zuiverheid, finesse, klassieke waarden en gratie. Ik ben allergisch voor oppervlakkigheid. Of het nou om werk gaat of liefde en ga zo maar door.

Toen ik die persoon sprak, had ik voor het eerst in mijn leven de ruimte om niet alleen bewust te zijn van mijn hooggevoeligheid en hoogbegaafdheid, maar ook te onderzoeken wat dat concreet voor me betekent. Vooral met het oog op de toekomst. Juist in een tijdperk van kunstmatige intelligentie wil ik deze eigenschappen intensief inzetten. Want AI laat zich misleiden. Ik niet.

Hardheid van de wereld
Mensen die hooggevoelig en hoogbegaafd zijn, weten dat het leven geen simpele tijdlijn is met gebeurtenissen die ze weer kunnen afvinken. Ze beleven het leven als een stroom, met onderstromen, nuances en stiltes tussen de danspassen. Een tedere, intense, radicaal existentiële dans waarin ze steeds opnieuw hun plaats proberen te vinden.

Het moeilijkste is niet de neurologische bedrading, gevoeligheid voor prikkels of het verschil in voorkeur – appel versus peer. Het is de constante confrontatie met de hardheid van de wereld. Met het besef waar mensen allemaal toe in staat zijn. Met het feit dat rechtvaardigheid niet bestaat. Soms zijn er lichte vormen van gerechtigheid, waarvoor we knokken. Als we dat doen, staan de goden ons soms bij. Maar meestal blijft het bij de conclusie dat rechtvaardigheid zoals wij mensen bedoelen niet bestaat. Dat we een heleboel zaken gewoonweg niet begrijpen.

Tegenslag is op zich niet erg. We groeien ervan en belanden op de wegen die we moeten inslaan. Soms mag het een tikkeltje minder. Mensen zijn ongelooflijk veerkrachtig als ze willen. Maar het ontbreken van rechtvaardigheid blijft een verschrikking. Exact dát vermindert de kwaliteit van de levenservaring. Juist daarom moeten we als maatschappij kappen met al dat symbolische beleid. We moeten met daadwerkelijke middelen komen om voor het juiste te gaan staan. Maar goed, ik dwaal af.

Wat als er hybridevormen zouden bestaan?
Leven met diepgang, dus. Onze maatschappij zou moeten ophouden diepgang als ballast te beschouwen. Want juist de meest hooggevoelige mensen – de mensen met antennes – voelen als eersten hoe de vlag erbij hangt. Niet als zakelijke strategen, maar als intuïtieve raadgevers.

Het wordt tijd dat we gaan omdenken. HSP’ers zijn niet ‘te veel’. Ze zijn niet zwak of te zachtaardig. Ze zijn precies goed zoals ze zijn. Deal er maar mee. Of niet. Feit is alleen dat de meeste werkplekken niet gebouwd zijn op echtheid, maar op efficiëntie, prestatiedruk, concurrentie en het maskeren van onzekerheden met jargon, KPI’s en ruis.

Voor iemand met fijngevoeligheid, diepgaande observaties en intensieve verwerking voelt dat als een marteling. HSP’ers zien wat anderen missen. Ze horen wat niet gezegd wordt. Ze voelen de spanningen in een vergadering. De ingehouden frustraties. Ze merken hoe collega’s zich in bochten wringen om in het systeem te passen. Dat laatste: mij niet gezien.

Veel HSP’ers proberen overal in mee te draaien. Hun loyaliteit en toewijding zijn vaak bovengemiddeld sterk. Ze willen het goed doen. Maar vanbinnen knaagt het. Iedere dag worden ze geconfronteerd met vragen zoals: waar is hier nog ruimte voor waarheid? Waar is de elegantie gebleven? Is er nog plaats voor schoonheid en bezieling op het werk? Hoe ver raak ik nu van mezelf verwijderd?

Dat is precies waarom ik het meeste werk in twintig jaar tijd uiteindelijk extern heb gedaan. Omdat autonomie en rust voor mij geen luxe zijn, maar voorwaarden. Zoveel systemen zijn niet gebouwd voor mensen zoals ik. Maar wat als er meer hybridevormen zouden bestaan? Wie zo’n vorm heeft, mag me uitnodigen.

Weet wel dat ik als contemplator (zie Life Languages, een prachtige variant op de standaard DISC-achtige modellen) over alles diep zal nadenken. Dat sluit daadkracht niet uit. Het sluit alleen uit waar ik echt onder geen omstandigheden achter kan staan.

Ons lichaam is een seismograaf
Wat voor de meeste mensen een losse opmerking is, is voor een HSP’er een hele roman. We voelen spanning nog vóór iemand het benoemt. We herkennen onoprechtheid in één microbeweging. Ons hart gaat (letterlijk) sneller kloppen als er geen harmonie is. Niet omdat we overdrijven, maar omdat ons systeem alles oppikt. Ons lichaam is een seismograaf, afgestemd op de subtiele trillingen van het leven. Daar ben ik dankbaar voor. Het heeft me meer dan eens gered.

Maar het is soms ook uitputtend. Existentieel. Geen lichtvoetig bestaan dus. We raken sneller overprikkeld en dieper ontroerd. We verdwalen in gedachtegangen die voor de meesten niet eens een optie zijn. Toch zou ik dit ondanks de schaduwkanten voor geen goud willen inleveren. Want dit is mijn rijkdom.

Dat geldt ook voor de liefde, of voor andere vormen van verbinding. Liefde is geen spel, maar een altaar. Vriendschap geen gezelligheid, maar een ritueel. Aanraking geen gebaar, maar een energieoverdracht. HSP’ers ervaren het leven als een stroming door lichaam, geest en ziel. Een levend landschap, een weelde van emoties.

Zuivere liefde is geen Tinderflirt, maar een tijdloze tango. Een dans die je niet uit je hoofd leert, maar uit je hart. Geen vluchtig spektakel, maar een elegante eenvoud. We willen niet spelen, winnen of scoren. We willen delen. Niet veroverd worden, maar gekend. We zoeken partners die niet bang zijn voor stilte, diepgang, waarheid en worteling.

Probeer te dansen waar anderen marcheren
In een cultuur die snelheid en schreeuwerigheid verheerlijkt, is gratie en finesse een gewaagde levenshouding. Onze maatschappij doet er vaak lacherig over, niet beseffend hoe scherp HSP’ers de werkelijkheid aanvoelen. Finesse is het tegenovergestelde van chaos. Het is geen zwakte, maar een gerichte kracht. Gratie is niet pijn vermijden. Het is dragen – met rechte rug en open hart. Zelfs wanneer dat eigenlijk teveel gevraagd lijkt.

Veel HSP’ers schermen zich daarom af. Ze bouwen muurtjes en sluiten zich op. Ik ken dat. Toch weet ik dat ik mijn richtingaanwijzer alleen op scherp houd als ik trouw blijf aan zo’n gedoseerde aanpak. Maar ik weet ook dat er een collectieve behoefte leeft onder HSP’ers om minder te filteren en een structuur van acceptatie en inclusie te vinden waarin we gewoon kunnen zijn. Zonder ons te hoeven verharden. Want zachtheid, stilte en schoonheid zijn geen luxe. Ze zijn een noodzaak.

Ik probeer te dansen waar anderen marcheren. Met andere woorden: bewust te kiezen, waar de massa meegaat in de waan van de dag. Dat is geen naïviteit, maar kwetsbaarheid die blijft staan. Zelfs als de wereld probeert te breken. Het is weten dat niet alles te rationaliseren valt. Dat echte kracht ontstaat door te luisteren, niet om te verdoven, maar om aan te wakkeren. Om de wereld keer op keer op eigen wijze vorm te geven. Dat is een andere strijd dan de meeste mensen voeren.

Dat is precies de kern: mijn choreografie bepalen, betekent mijn maat volgen. Want wij mensen zijn bedoeld om te dansen zoals wíj bedoeld zijn om te dansen. Laten we dat vieren.