Klimaatwetenschap onder vuur: desinformatie als politiek wapen

Om ons te verweren tegen desinformatiecampagnes is het beschermen van de wetenschap en het onderwijs cruciaal.

Door: Suzanne Kröger (GroenLinks-PvdA), Ilana Rooderkerk (D66), Christine Teunissen (PvdD)

Dat het klimaatbeleid in zwaar weer zou komen met de verkiezing van president Trump was te verwachten. Een van zijn eerste daden in de Oval Office was het decreet ondertekenen waarmee de VS uit het klimaatakkoord stapt. Maar nu is ook de aanval op de klimaatwetenschap ingezet. En dat past in een bredere trend die ook in Nederland merkbaar is. De feiten die de basis vormen voor de internationale politieke consensus dat we de CO2-uitstoot rap moeten terugdringen, worden tot meningen gemaakt. Dit wordt in de wetenschap klimaatobstructie genoemd.

De websites met belangrijke data van het grootste klimatologische onderzoeksinstituut van de VS zijn niet meer goed toegankelijk. Klimaatwetenschappers schijnen ook geen contact meer te mogen hebben met buitenlandse collega’s. Het is een rechtstreekse aanval op de wetenschap. Maar ook in Nederland staat de klimaatwetenschap onder druk. Niet alleen op het KNMI, maar ook op allerlei andere natuurwetenschappelijke onderzoeksinstituten en opleidingen wordt stevig bezuinigd. Maar misschien nog wel ondermijnender dan de bezuinigingen, is de manier waarop verschillende politici in de Tweede Kamer, maar ook bewindspersonen, spreken over klimaatwetenschap.

Minister Madlener heeft het over het feit dat de klimaatwetenschap ‘nog niet helemaal is uitgekristalliseerd’. En ook staatssecretaris Jansen stelt dat ‘klimaatwetenschap een zeer onzekere wetenschap is’. Natuurlijk brengt iedere wetenschap per definitie onzekerheid met zich mee. Dat is de basis van wetenschap: een hypothese toetsen, staven met feiten en vervolgens via peer review tot een gedeelde kennisbasis komen. Of het nou om corona, migratie of klimaat gaat: ondanks alle complottheorieën van trollenlegers is er wel degelijk een wetenschappelijke basis waarop beleid kan worden gemaakt. De rol van politici is niet om die wetenschap in twijfel te trekken, maar om op basis van feiten een ingewikkelde belangenafweging te maken.

En hier schuurt het. Want er zijn natuurlijk bedrijven en individuen met stevige belangen om klimaatwetenschap te ondermijnen. Trump kreeg honderden miljoenen aan campagnebudget vanuit de fossiele industrie. In de afgelopen decennia is meerdere malen blootgelegd hoe met fossiel geld desinformatiecampagnes zijn gefinancierd. Op sociale media zie je steeds dezelfde argumenten en verhaallijnen over klimaat voorbijkomen. CO2 is juist goed voor planten. Klimaatverandering is van alle tijden. De mens heeft maar zo weinig invloed. Of het Nederlandse klimaatbeleid voorkomt maar 0,000036 graden van de mondiale opwarming. Om Caroline van der Plas te citeren: ‘Als ik onder de douche sta, merk ik er niks van als ik mijn kraan 0,000036 graad warmer of kouder zet'.

Om ons te verweren tegen desinformatiecampagnes is het beschermen van de wetenschap en het onderwijs cruciaal. In plaats van een flinke bezuiniging op het KNMI zou dit kabinet samen met andere Europese landen juist stevig moeten investeren in onze onafhankelijke instituten, die met metingen en gedegen onderzoek de feitenbasis kunnen bieden voor het internationale klimaatbeleid. En in plaats van 1,2 miljard bezuinigen op het onderwijs, moet je investeren in de oplossingen van toekomst. Want terwijl Trump een agenda van ‘Drill, baby, drill’ uitrolt voor de komende vier jaar, moeten wij ervoor zorgen dat de klimaatwetenschap overeind blijft. De grootste vijand van populisme en autoritaire leiders zijn immers mondige burgers met een gedeelde feitenbasis.