Niet geboren worden is geen welzijn

De eierindustrie presenteert ‘in het ei’-geslachtsbepaling als een doorbraak: haantjes worden niet meer geboren en dus niet meer gedood. Minister Femke Wiersma(BBB) noemt het 'fantastisch' en prijst Nederland als 'koploper op het gebied van dierenwelzijn'. Maar laten we eerlijk zijn: dit heeft niets met dierenwelzijn te maken.

Als een sector ieder jaar miljoenen dieren voortbrengt die overbodig zijn, dan is dat geen efficiënt systeem. Het doden van ééndagshaantjes was jarenlang het meest zichtbare symptoom van de eierindustrie, maar de oorzaak – een systeem dat dieren voortbrengt zonder rekening te houden met hun bestaansrecht – blijft ongemoeid. In plaats van dat systeem te herzien, worden haantjes nu simpelweg niet meer geboren. Maar voor de dieren die wél geboren worden, verandert er niets.

De moeders van deze 'niet-geboren' haantjes – de ouderdieren van leghennen – leven nog steeds in volle, donkere en onveilige stallen. De hanen waarmee ze samenleven zijn gefokt op voortplanting en dwingen de hennen regelmatig tot paring. Om te voorkomen dat de hennen door hen verwond of zelfs gedood worden, worden de achterste tenen van de hanen afgeknipt. Voor deze ouderdieren verandert er niets door de ‘doorbraak’.

In Nederland leven naar schatting 1,5 miljoen ouderdieren van leghennen. Zij leggen eieren waaruit 39,3 miljoen leghennen geboren zijn die momenteel worden ingezet voor de eierproductie. Deze leghennen zitten nog steeds in hetzelfde systeem dat hen uitbuit tot ze economisch ‘op’ zijn. Bijna 8% van de hennen (dat zijn 120.000 dieren) sterft voortijdig door uitputting, verwonding of ziekte, en zeker 70% van alle hennen heeft een borstbeenbreuk. Na anderhalf jaar worden ze afgedankt en vervangen. Het systeem blijft hetzelfde; alleen het doden van haantjes wordt onzichtbaar gemaakt.

In-ovo geslachtsbepaling is een technisch antwoord op een moreel probleem. De samenleving wilde geen ééndagshaantjes meer vernietigen, en de sector kwam met een oplossing: haantjes niet meer geboren laten worden. Maar dit verandert niets aan de kern van het probleem – het systeem waarin dieren puur als productiemiddelen worden gezien, blijft onaangetast.

Deze technologie past binnen het idee van maakbare dieren, waarin technische ingrepen worden gebruikt om ethische dilemma's uit het zicht te halen in plaats van ze echt op te lossen. De consument krijgt het gevoel dat de eierindustrie 'dierenwelzijn' serieus neemt, terwijl de kern van het probleem en de omstandigheden voor de dieren die wél blijven leven niet verandert.

Dieren die niet van nut zijn voor de mens, worden niet meer vernietigd. Maar voor de dieren die wel bruikbaar zijn, blijft alles bij het oude.