Op zoek naar oplossingen voor personen met verward gedrag

Over overlast en mensen met verward gedrag.

Als in de landbouw in het najaar de oogst binnen is staan veel seizoenwerkers op straat. Ook in krimpende sectoren worden arbeidsmigranten als eerste ontslagen, zoals in de voedings- en voersector (Vion). Louche bemiddelingsbureaus nemen het niet nauw met onze arbeidsvoorwaarden en mensen die ze niet meer kunnen gebruiken worden letterlijk op straat gezet. Ze verliezen niet alleen hun baan maar vaak ook hun onderkomen. Het is een van de redenen dat het aantal daklozen in Nederland weer toeneemt.

Op straat zijn meer mensen met psychische problemen en verward gedrag te zien, en elk jaar zijn er meer klachten over overlast. Hoe komt dit? Misschien zijn onze normen over gedrag strikter geworden, en neemt de tolerantie af, waardoor een beetje afwijkend gedrag al opvalt en mensen beangstigt. Ook gokverslaving en het gebruik van drugs en alcohol is  gestegen, de drempels naar hulp zijn groter geworden en dat kan tot meer afwijkend en verward gedrag leidende tot geweld en overlast op straat.

Het neoliberalisme heeft ons egocentrischer gemaakt, we zorgen alleen nog voor onszelf en onze directe naasten. Ook is de samenleving complexer en veeleisender geworden. En de opvangmogelijkheden van mensen die niet mee kunnen zijn door de bezuinigingen fors gekrompen.

Als oud-voorzitter van de werkgroep “preventieve en persoonsgerichte aanpak” vind ik dit een belangrijk maatschappelijk probleem waar we iets aan moeten doen.

Zoals gezegd is de veranderde normstelling en de toenemende complexiteit van de samenleving een aannemelijker verklaring. Daar komt nog bij dat de afgelopen jaren werden getekend door een economische en maatschappelijke crisis, waar juist de onderkant van de samenleving het hardst door werd getroffen, en die zich voor deze groep maar moeizaam herstelt.

De verantwoordelijkheid voor gezondheid en welzijn zijn dichter bij huis komen  te liggen waardoor burgers ook directer geconfronteerd en aangesproken worden.

Bij het zoeken naar oplossingen in de huidige nieuwe situatie zijn er volgens mij vier belangrijke aandachtspunten:

- een ruimhartige basisvoorziening van bed, bad en brood, zodat mensen in nood weer een rustpunt vinden.

- het realiseren van een signaleringsnetwerk bij wijkteams, zodat inwoners weten waar ze terecht kunnen met vragen en problemen. Alle functionarissen van de gemeente hebben een signalerende en handelende voorbeeldfunctie, de buitendienst voorop.

- frequent bestuurlijk overleg tussen de burgemeester en de wethouder zorg met wekelijkse terugkoppeling vanuit het signaleringsnetwerk.

- het opzetten van een bereikbaar en direct handelend  team van specialistische deskundigen die durven denken in onconventionele oplossingen bij dreigende escalaties. Denk aan directe schuldaflossing of snelle zorgverlening. Het gaat om wat iemand nodig heeft in plaats van of het in de dienstverlening past.

Het is wat mij betreft een bestuurlijke taak van gemeenten om in uitvoeringsplannen de basis te leggen voor een alerte lokale samenleving. We moeten de stap maken naar doen: we moeten de boer op om het perspectief te toetsen en zo nodig te verbeteren, maar vooral om mensen met verward gedrag een uitgestoken hand te bieden. Bovendien is dit kostenbesparend als het gaat om overlast, escalatie en dure uitgestelde zorg.