Volg de Groene Amsterdammer over oorlog en vrede

Nico schrijft een serie over oorlog, dit is aflevering 40

In al die tijd dat ik de media volg, boeken lees en met mensen praat om op deze site stukjes over oorlog & vrede te schrijven, heb ik het meest aan het opinieweekblad De Groene Amsterdammer. Koop dat blad of neem er een abonnement op. Het is altijd interessant en goed geschreven.

Op de cover van het laatste nummer (Nr. 4 | 23/1/25) staat: ’Oorlog noch vrede’ Rutger van der Hoeven komt in een lang artikel tot de conclusie dat we in een wereld leven, waarin de afwezigheid van oorlog niet per se volledige vrede betekent. Hij heeft het over de grijze zone van niet-vrede. ‘De Russische sabotage in Europa onderstreept een probleem van deze tijd: vrede voelt vaak niet echt als vrede – en is het ook niet. Dat dit waarschijnlijk nog lang zo blijft, is niet alleen de schuld van cynische regimes.’ Volgens van der Hoeven ‘vinden in de grijze zone cyberaanvallen plaats, desinformatiecampagnes, spionage en diefstal, maar ook sabotage, brandstichting en moord. Zulke soort dingen gebeuren altijd, maar het lijkt er sterk op dat die zone, en de activiteit in die zone, groeit. Internationale machtspolitiek keert namelijk in alle openheid terug, maar doet dat in een wereld die veranderd is. Anno 2025 is de wereld verbonden op een schaal zoals nooit tevoren. Dat betekent niet alleen steeds meer mogelijkheden voor vriendschap en samenwerking, maar ook voor vijandschap.’  Aan het eind van de beschouwing zegt Kristin Ljungkvist, hoofddocent aan de Defensie Universiteit van Zweden: “Als we in een grijze zone zitten, of een hybride oorlog, geeft dat een militaire invulling in hoe we onze samenleving bekijken. In plaats van burgers op te roepen alert te zijn op cybercriminaliteit, roep je hen dan op om actieve deelnemers te zijn in een hybride oorlog.”

In de inleiding van De Groene 4 vraagt Casper Thomas zich af hoe te leven in die grijze zone tussen vrede en oorlog. ‘In die zone is maatschappelijke infrastructuur het doelwit van landen die ons – en het gehele Westen – vijandig gezind zijn. Ook Thomas citeert Ljungkvist: “Het is belangrijk dat burgers waakzaam en voorbereid zijn. Maar anderzijds moeten we ervoor waken dat het dagelijks leven en ons denken over de samenleving wordt gemilitariseerd.”

In dezelfde editie van De Groene staan ook verhalen over de wederopbouw van Syrië en de oorlog in Soedan.

In mijn archief tref ik bovendien een enigszins gedateerde correspondentie aan over de oorlog in Oekraïne (De Groene Nr. 18 | 2/5/24). Twee slimme heren wisselen op een vriendelijke manier hun opvattingen uit over die oorlog daar. Hoogleraar Henk Overbeek gelooft in de kunst van mediation om de strijdende partijen aan de onderhandelingstafel te krijgen. Zijn leerling, Rutger van der Hoeven, is een stuk sceptischer. Hij wijst op het recente verleden, waarin Rusland tweemaal Oekraïne is binnengevallen en constateert dat Poetin niet te vertrouwen is. Henk Overbeek: ‘Deze discussie is hard nodig want we leven nu in een klimaat waarin diplomatie gelijkgesteld wordt aan capitulatie.’ Als ik de wederzijdse argumenten rustig tot mij laat doordringen, neig ik ernaar om het meer met Henk dan Rutger eens te zijn. Natuurlijk zouden beiden het waarderen als er een zo spoedig mogelijk einde aan deze oorlog komt. Maar de realist Rutger heeft daar een hard hoofd in, terwijl de idealist in Henk vindt dat we alles moeten proberen om er via onderhandelingen uit te komen.

Hoe staat u in deze discussie? Realist of idealist? Militair of pacifist?