Wanneer heeft Israël zijn krediet verspeeld?

De berichtgevingen over wat Israël uitvoert in het Midden-Oosten zijn al maanden enorm heftig. Gaza wordt platgegooid, leeggeveegd en ‘schoongemaakt’, op de Westelijke Jordaanoever worden mensen uit hun huizen gezet en verdreven of vermoord en het Israëlische leger schiet gericht op journalisten en hulpverleners. Als Israël hierop wordt aangesproken worden misdaden verdraaid, ontkend of in de doofpot gestopt.

Verder worden in Libanon posten van de Verenigde Naties aangevallen en zijn er onophoudelijk aanvallen op Syrië, Libanon, Jemen en Irak en is er dreigende taal richting Iran. De lijst houdt niet op en sinds de Amerikaanse president Trump nog eens heeft benadrukt dikke vriendjes te zijn met de Israëlische premier Netanyahu gedraagt Israël zich nog beestachtiger. Het is de vraag of en wanneer dit stopt. Je zou toch denken dat ook dit ‘beloofde land’ zijn krediet een keer verspeeld heeft.

We moeten misschien hopen dat god deze belofte intrekt wegens wangedrag en het schenden van de tien geboden door het uitverkoren volk, want van aardse machten hebben we weinig te verwachten. Integendeel. Niet alleen blijven Trump en onze eigen regering pal achter Israël staan, ook veel mensen die ik spreek blijven zeggen dat Israël alle recht heeft zich te verdedigen.

“Je kunt wel steeds alle misstanden die Israël begaat benoemen,” zei iemand mij laatst, “maar wie is er nou eigenlijk begonnen?” Daarmee refereerde mijn gesprekspartner natuurlijk aan de gruwelijke aanslag van Hamas op 7 oktober 2023. Daar ging ik niet in mee. “Wie er begonnen is?” vroeg ik. “Eindelijk een keer een makkelijke vraag. Dat waren de (Duitse/Europese) zionisten die vanaf 1897 naar het Midden-Oosten trokken om land in te nemen waar al mensen woonden. Vanaf toen hebben ze mensen soms uitgekocht, maar vaker verdreven en vermoord. Er is land gepikt, er zijn muren gebouwd, er werden en worden illegale nederzettingen uit de grond gestampt, de zionisten draaiden aan de knoppen voor water en elektriciteit, stelden wachtposten in en hielden mensen en goederen tegen. Vaak alleen om te treiteren. Ze zijn daar al heel vaak voor op de vingers getikt door de VN en het Internationaal Strafhof. Over dit alles zijn de afgelopen honderd jaar talloze rapporten en boeken verschenen. En dan vraag jij wie er begonnen is. Erg interessant. Ik ben docent en als een student zo’n vraag zou stellen zou ik terugvragen of hij wel heeft opgelet of wanneer hij dacht te beginnen met studeren.”

Ik weet best dat het vaak geen zin heeft zulke vragen te stellen of antwoorden te geven. Wie nu alle misdaden van Israël nog goedpraat, heeft vaak een ander belang en zit niet te wachten op de waarheid. Zo blijven mensen bijvoorbeeld met verhalen over antisemitisme komen om hun moslimhaat te legitimeren.

“Je weet blijkbaar weinig over hoe de Romeinen de joden hebben verdreven en over hoe Israël sinds de oprichting in 1948 steeds weer wordt aangevallen door omringende landen,” zei iemand mij. “Het antisemitisme zit de Arabieren in het bloed. We moeten ons daartegen blijven verzetten. Als de terroristen Israël met rust laten is er daar niets aan de hand.”

Het was wederom een standpunt dat veel vragen opriep. "Interessant dat jij mij onwetendheid verwijt", zei ik, "maar je stelling roept toch wat vragen op. Was antisemitisme niet vooral een Europees probleem? De ultieme uiting daarvan - de holocaust- kwam toch uit Duitsland? Waarom vragen we Arabische landen dan om dit probleem op te lossen? En veel joden vluchtten voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog naar het Midden-Oosten, maar daar woonden toch gewoon mensen? Of denk je dat al die steden uit het Oude Testament en de Talmoed tweeduizend jaar lang spooksteden waren? Waarom liet het Westen - de Volkerenbond- deze ‘vluchtelingen’ daar dan een staat stichten? Is dat niet vragen om problemen? En is verzet hiertegen niet eerder logisch dan slecht? Waarom noemen we deze mensen dan geen verzetsstrijder, maar terroristen? Zo kan ik nog wel even doorgaan met vragen stellen. Waarom zouden deze zionisten - Europese joden - bijvoorbeeld recht hebben op dit land? Is het verhaal over de diaspora niet gewoon nationalistische propaganda? Tussen de verdrijving van joden door de Romeinen en de droom van Duitse joden om terug te keren naar het thuisland (het zionistische project van Theodor Herzl) zit immers bijna tweeduizend jaar. Maakt dit het claimen van een land dan nog legitiem? Zo kan ik nog wel even doorgaan, maar ik moet even naar beneden. Er zit een inbreker in de keuken en hij zegt tegen mijn vrouw dat we niet zo moet zeuren en dat hij rustig blijft als we hem laten zitten. Hoe moet ik dit oplossen volgens uw logica? Mijn keuken maar afstaan?”

Dit soort gesprekken kan ik eindeloos blijven voeren. En blijkbaar is het nog steeds nodig. Israël krijgt alle ruimte om mensenrechten aan zijn laars te lappen en gruweldaden te begaan en wie daar commentaar op heeft blijft onverminderd als antisemiet in een hoek getrapt worden.

Censuur en ‘sensibiliseren’ ligt overal op de loer. Niet alleen over Israël trouwens. Zo vroeg ik iemand anders mij van de week mijn mening wat te wijzigen omdat het niet gepast zou zijn dat ik zo kritisch ben tegen mijn ‘broodheer’. Daarmee bedoelde deze gesprekspartner de overheid. Hij zette me daarmee klem, wat ik werk in het onderwijs, bij de overheid en in de zorg en word dus altijd betaald van gemeenschapsgeld. Betekent dit dat ik voorzichtig moet zijn met mijn mening over bezuinigingen op onderwijs, onderzoek, zorg en armoedebeleid? Of dat ik niet mag zeggen of schrijven dat beleid van de overheid kansenongelijkheid soms (of vaak) eerder vergroot dan verkleint?

En mag ik dan eigenlijk dit stuk ook niet schrijven, omdat ik de overheid een slap optreden verwijt? De premier en zijn ministers en staatssecretarissen zitten aan de knoppen en ze verdommen eraan te draaien. Is het echt niet geoorloofd dat ik dit zeg? De tip om mijn mening wat bij te stellen was ongetwijfeld goed bedoeld, maar ik dacht dat de vrijheid van meningsuiting juist was uitgevonden om het volk – de gewone mensen – te beschermen tegen de macht van koningen en broodheren. Ik mag dus zeggen en schrijven wat ik wil en ga met alle liefde het gesprek aan met die zogenaamde broodheren. En dan niet om mij te laten censureren, maar om samen tot een beter beleid te komen. Ik geloof en hoop nog altijd dat onze rechtsstaat zo werkt.

Maar goed, zo zijn er overal glijdende schalen. In Israël worden journalisten vermoord en mediakanalen verboden, Trump zet zonder pardon journalisten buiten de deur en ook hier in Nederland grijpt niemand echt in als politici journalisten uitmaken voor tuig van de richel of rioolratten. Dan heb ik het nog niet over de rechters die een ‘politiek proces’ verweten wordt als een uitspraak niet bevalt, over de advocaten die het werk moeilijk wordt gemaakt en de wetenschappers die openlijk belachelijk worden gemaakt als de uitkomst van hun onderzoek onwelgevallig is. Wat dat betreft leven we in Amerika en Europa in de duistere tijden.

Toch denk ik dat het uiteindelijk niet goed met Israël gaat aflopen. Amerika en andere Westerse landen - waaronder Nederland - blijven Israël voorlopig onvoorwaardelijk steunen, maar daarbuiten brokkelt de steun steeds meer af. Israël heeft zijn krediet daar al verspeeld. Dat zou in de rest van de wereld ook zo maar kunnen gebeuren. Geen idee wat er dan gebeurt. Mogelijk verdwijnt Israël dan en wordt het land omgedoopt tot Palestina en ontstaat er rust in de regio waardoor ook de omringende landen weer kunnen herstellen. Dan kan Beiroet wellicht weer opbloeien tot het Parijs van de Oriënt, Afghanistan opnieuw een toevluchtsoord voor hippies worden en Iran een vrijzinnig land zoals het was voordat Westerse landen – Amerika voorop - ruim zeventig jaar geleden onrust kwamen stoken in een zoektocht naar afzetten markten, olie en andere grondstoffen. We zullen zien.

Zoals het nu gaat kan het in ieder geval niet blijven. Israël zet zichzelf op het spel en door niet in te grijpen werken Westerse landen mee aan zijn ondergang.