Zin en onzin in pensioendiscussies en alsnog referenda houden

De initiatiefnemers van het referendum noemen niet de obstakels in de huidige wet.

De nieuwe pensioenwet en wijzigingen in de AOW lossen problemen op, maar introduceren ook nieuwe obstakels. Een referendum lost niets op omdat het oude stelsel zijn obstakels houdt.

De kritiek dat binnen het nieuwe stelsel het pensioen afhankelijk is van beleggingsopbrengsten terwijl dat in het oude stelsel niet het geval zou zijn, is onzin. Zowel in het oude stelsel als het nieuwe pensioenstelsel is de hoogte van het pensioen afhankelijk van premies en opbrengst van beleggingen. Die opbrengst van beleggingen is gemiddeld 6 procent.

Er zijn wel een aantal voordelen van de nieuwe wetgeving:

• Pensioenvermogens kunnen nu beter worden gebruikt voor indexatie;
• In 2015 is doorgevoerd om te kunnen indexeren dat de dekkingsgraad 110% moet zijn voor een beetje indexatie en 125% voor volledige indexatie. Tot 2015 was de drempel 105%. Voor de pensioenfondsen die overgaan naar het nieuwe stelsel in de indexatie is de drempel weer op 105% gebracht. Er is voor het eerst sinds 2008 geïndexeerd.
• Er kunnen afspraken gemaakt worden over drie jaar eerder met pensioen gaan voor zware beroepen. De tijdelijke regeling daartoe is na stakingen een blijvende regeling geworden;
• De leeftijdsonafhankelijke pensioenpremie is hersteld zodat het toenemen van leeftijdsdiscriminatie wordt voorkomen;
• De AOW-leeftijd wordt tijdelijk bevroren en daarna is de stijging minder dan eerder.

Maar niet alles is positief in de nieuwe wet. Er zijn ook nadelen en uitdagingen:

• Doordat de leeftijdsonafhankelijke pensioenopbouw wordt afgeschaft door de regering moeten werknemers van 45 jaar en ouder gecompenseerd worden. De kosten bedragen 30 miljard per procent marktrente. Deze kosten zouden door de overheid betaald moeten worden maar worden uit de pensioenreserves betaald.
• De afschaffing van de doorsnee pensioenopbouw is voordelig voor jongeren, maar nadelig voor met name vrouwen. Dat komt doordat vrouwen voor hun 40’ste doorgaans korter werken wanneer kinderen jong zijn. In die periode missen zij de extra opbouw zodat het afschaffen van de leeftijdsonafhankelijke opbouw voor hen negatief is.
• De individuele potjes geven onnodige ingewikkeldheid. Verhoging van pensioenen wordt verschillend per leeftijdscategorie. Het begint al bij de verdeling van de huidige overreserve. Als die in 1 jaar verdeeld wordt moet de verdeling gelijk zijn ongeacht de leeftijd van de deelnemers en gepensioneerden. Echter als de verdeling uitgesmeerd wordt over 10 jaar dan kan verschillend verhoogd worden.
• De AOW-leeftijd stijgt wel bij toename van levensduur maar daalt niet als de levensverwachting afneemt. Door corona maar ook daarna is de levensverwachting gedaald. Desondanks wordt de AOW-leeftijd met 3 maanden verhoogd in 2028 naar 67 jaar en 3 maanden.

Al met al lossen de nieuwe pensioenwet en wijzigingen in de AOW problemen op, maar introduceren ook nieuwe moeilijkheden.

Referendum
Het NSC, onderdeel van het kabinet, wil nu een referendum houden per pensioenfonds over het wel of niet overgaan naar het nieuwe stelsel. Het gaat er daarbij om dat een pensioenfonds in zijn geheel wel of niet overgaat. Let wel: het is dan kiezen tussen de obstakels in de huidige wet en de nadelen van de nieuwe wet. De initiatiefnemers van het referendum noemen niet de obstakels in de huidige wet. Obstakels die vaak destijds met hun instemming tot stand zijn gekomen.

Uiteindelijk is de referendumdiscussie in het parlement, op initiatief van NSC met steun van BBB en mogelijk ook PVV, mosterd na de maaltijd. Sommige pensioenfondsen zijn al over en anderen zijn al lang bezig met de voorbereiding. In de discussie over het referendumvoorstel moet wel duidelijk zijn dat blijven in het oude stelsel ook betekent het handhaven van de obstakels waardoor vanaf 2008 niet geïndexeerd kon worden.

Het wordt hoog tijd dat de vakbonden gaan deelnemen aan de maatschappelijke discussie over pensioen. Na de strijd om het Pensioen en AOW-akkoord en de strijd voor de zwaarwerkregeling is het stil aan vakbondskant. Er zal erkend moeten worden dat niet alles positief is in het nieuwe stelsel.