De onbetrouwbare overheid: zonnepanelen en het einde van de salderingsregeling

Jarenlang was je gek als je nog geen zonnepanelen op je dak had liggen. Hoe meer zonnepanelen, hoe beter. Eén op de drie woningen in Nederland is inmiddels voorzien van zonnepanelen. Maar door het abrupt stoppen van de salderingsregeling per 2027 is het aanvankelijke enthousiasme omgeslagen in frustratie, onbegrip, verwarring en zelfs woede. Worden we hier belazerd?

Consumenten blijven achter met de nodige vragen en zien soms door de bomen het bos niet meer. Waarom stopt de salderingsregeling ineens, terwijl de belofte juist was dat die rustig zou worden afgebouwd? En hoe zit dat met de terugleverkosten die je nu ineens moet betalen als je meer zonnestroom opwekt dan je verbruikt? Zijn die niet hoger dan de vergoeding?

Word je als bezitter van zonnepanelen gestraft voor je goede gedrag? Verdien je de investering in die panelen überhaupt nog wel terug? Kun je ze beter uitzetten, of zelfs helemaal van het dak halen? 

Deze vragen én meer leggen we voor aan Joyce Donat van de Consumentenbond en Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE).

Je kunt dit fragment hieronder rustig terugkijken. Het artikel loopt verder na onderstaande video.

Als je zonnepanelen hebt, wek je vaak meer stroom op dan je op dat moment verbruikt. Dankzij de salderingsregeling kun je de opgewekte stroom die je niet verbruikt afstrepen tegen de verbruikte stroom.

De salderingsregeling geldt vanaf 2004 en was altijd bedoeld als een tijdelijke regeling, om de aanschaf van zonnepanelen te stimuleren. De einddatum van de salderingsregeling wordt echter steeds uitgesteld. Begin 2024 leek het er nog op dat de salderingsregeling langzaam afgebouwd zal worden vanaf 2025, met als definitief eindjaar 2031.

Maar afgelopen november wordt ineens bekend dat het salderen al per 2027 stopt, en wel zonder de eerder geplande geleidelijke afbouw. Dit is voor veel eigenaren van zonnepanelen een onverwachts besluit. Consumenten die net hebben geïnvesteerd in de panelen krijgen ineens te maken met een langere terugverdientijd.

In onderstaande voorbeeld zien we het effect van het afschaffen van de salderingsregeling.

Wie recent tien zonnepanelen heeft aangeschaft voor een totaalbedrag van 5000 euro heeft een gemiddelde opbrengst van zo’n 3500 kWh. Dat keer 30 cent per kWh betekent een opbrengst van zo’n 1000 euro per jaar. De 5000 euro voor de aanschaf verdien je zo in ongeveer 5 jaar terug. 

Na 2027 is die terugverdientijd echter opgelopen tot 15 tot 20 jaar, afhankelijk van je verbruik. Omdat zonnepanelen gemiddeld 25 jaar meegaan heb je altijd nog wel 5 tot 10 jaar gratis stroom.

Het zwalkende overheidsbeleid is volgens Joyce Donat van de Consumentenbond het grootste probleem. Of (en zo ja, wat) er voor de salderingsregeling in de plaats komt, is nog steeds niet duidelijk.

De Consumentenbond pleit samen met onder meer Milieudefensie, Aedes en de Woonbond voor een nieuwe subsidieregeling: een ‘zonnestroomsubsidie’ waarbij bezitters van zonnepanelen een vaste vergoeding per teruggeleverde kWh krijgen, voor maximaal 3000 kWh per jaar en een looptijd van 15 jaar.

Dit met als uitgangspunt dat de aanschaf van zonnepanelen blijvend wordt gestimuleerd om zo de energietransitie niet te laten stagneren. Dit zou goedkoper zijn dan het salderen van nu. Het kabinet heeft hier nog niet inhoudelijk op gereageerd.

Ook Olof van der Gaag van de NVDE voorziet problemen als er niet snel een nieuw plan komt voor 2027. Na de afschaffing van de salderingsregeling is het van nog groter belang dat mensen zo veel mogelijk hun eigen energie gaan verbruiken en dus zo min mogelijk terug leveren aan het stroomnet. Dit zowel om terugleverkosten te vermijden als om overbelasting van het stroomnet te voorkomen.

De bekende manieren om je eigen verbruik zo hoog mogelijk te krijgen zijn het overdag aanzetten van de vaatwasser, de wasmachine en droger en andere energie-intensieve apparaten. Daarnaast pleit de NVDE voor een ‘zelfverbruik-subsidie’ die mensen krijgen om duurzame investeringen te doen waarbij het zelfverbruik van stroom verhoogd wordt. Denk dan aan een warmtepomp, een laadpaal of een energiemanagementsysteem.

Maar ook wanneer deze plannen nog even op zich laten wachten hebben zonnepanelen voordelen. Van der Gaag benadrukt dat het belangrijk is om autonoom te blijven, gezien de onvoorspelbare gasmarkt.

Met zonnepanelen heb je meer grip op je eigen energieverbruik en ben je minder afhankelijk van de wisselende gasprijzen. Daarnaast zijn zonnepanelen nu goedkoper dan ooit. Doordat de aanschafkosten lager liggen, vertaalt dit zich ook naar een kortere terugverdientijd.

De stroom die je zélf opwekt en verbruikt is altijd goedkoper dan de stroom die je inkoopt en verbruikt. Zo is een wasbeurt gemiddeld genomen zo’n 15 cent goedkoper met je eigen zonnestroom en de vaatwasser aanzetten 20 cent goedkoper. Bij het opladen van een elektrische auto is het verschil nog spectaculairder: opladen met zonnestroom is 18 euro goedkoper.

Ook zijn er op dit moment nog subsidieregelingen beschikbaar vanuit de overheid om duurzame investeringen zoals een warmtepomp, een zonneboiler of een elektrische kookplaat te kunnen bekostigen.

Eén van deze subsidies is de ISDE-regeling. Met deze subsidie wordt 30 procent van zo’n investering vergoed. Met bijvoorbeeld een warmtepomp verbruik je aanzienlijk meer van je eigen zonnestroom.

Voor meer informatie over de afschaffing van de salderingsregeling en tips om je eigen stroomverbruik te verhogen kun je terecht bij de Consumentenbond, de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie en bij Milieu Centraal.