Wat is groene zeep en wat kun je er (niet) mee schoonmaken?

Wat is groene zeep precies, en wat kun je er zoal mee schoonmaken? Groene zeep heeft een wat ouderwets imago, maar kan prima worden gebruikt voor veel schoonmaakklusjes in en om het huis. Waar kun je groene zeep zoal voor gebruiken? En wat moet je vooral niet doen met groene zeep?

Voordat we het gaan hebben over deze toepassingen, bespreken we kort de naam en de geschiedenis van dit product.

Groene zeep wordt – met name in Vlaanderen – ook wel bruine zeep genoemd. Ook benamingen als zachte zeep of goudzeep komen voor, al zijn de laatste twee merkgebonden. Zo verkoopt producent Tricel groene zeep als 'Goudzeep' en doet fabrikant Driehoek dat op sommige verpakkingen met de aanduiding 'Zachte zeep'.

Groene zeep is er in vloeibare vorm, in de vorm van een soort gel en zelfs in de vorm van een spray. Neutrale groene zeep heeft een vrij sterke, karakteristieke geur. Omdat niet iedereen deze geur op prijs stelt, zijn er producenten die hun groene zeep parfumeren.

De naam doet wellicht anders vermoeden, maar met de kleur heeft de naam 'groene zeep' weinig (meer) te maken. Toch is deze theorie niet helemaal uit de lucht gegrepen. Groene zeep werd vroeger namelijk gemaakt van hennepolie, en deze olie werd vervaardigd uit hennepzaad. Deze olie is lichtgroen van kleur, en dat gold dus ook voor de groene zeep die van deze hennepolie werd gemaakt.

Hennepzaad bleef over van de hennepteelt, en in zekere zin kun je de groene zeep van destijds dan ook beschouwen als een restproduct. Uit hennep werd indertijd onder meer touw, kleding en zeildoek vervaardigd, en hoewel dat nog steeds kan én gebeurt, is het belang van de hennepteelt voor deze doeleinden sterk afgenomen omdat andere technieken en materialen gangbaarder zijn geworden.

Om deze reden wordt veel groene zeep tegenwoordig niet meer vervaardigd met hennepolie, maar worden andere plantaardige oliën in het productieproces gebruikt. Veel groene zeep heeft tegenwoordig dan ook eerder een goudgele of geelbruine kleur – zie ook de afbeelding bovenin dit artikel.

Ook dit is een voor de hand liggende gedachte: "Groene zeep heet wellicht zo omdat het een milieuvriendelijk product is."

Groene zeep is in essentie een chemisch product. De olie waar groene zeep van wordt gemaakt, wordt chemisch bewerkt om er groene zeep van te kunnen maken. En de productie van (grondstoffen voor) groene zeep gaat per definitie gepaard met milieubelasting. Je kunt dan ook niet zozeer zeggen dat groene zeep milieuvriendelijk is, hoogstens dat het minder milieubelastend is dan andere schoonmaakmiddelen.

Milieu Centraal zegt het volgende over zeep in het algemeen: "Het is niet te zeggen of een schoonmaakmiddel op basis van plantaardige grondstoffen beter is voor het milieu dan een product op basis van aardolie. Hetzelfde geldt voor zeep."

Op veel verpakkingen groene zeep staat dat het product biologisch afbreekbaar is. En dat klopt, daar is op zich geen woord aan gelogen. Wél zou je kunnen stellen dat bepaalde zaken hier wellicht iets mooier worden voorgesteld dan ze zijn, want in Europa is in de zogenaamde detergentenverordening vastgelegd dat "alle oppervlakte-actieve stoffen in was- en schoonmaakmiddelen biologisch afbreekbaar moeten zijn".

Groene zeep is dus niet het enige schoonmaakmiddel dat biologisch afbreekbaar is, ook al heeft menig consument bij het zien van bepaald trefwoorden zoals 'groen' en 'biologisch afbreekbaar' wellicht direct allerlei associaties wat betreft de milieuvriendelijkheid.

Groene zeep is wat je noemt een alkalisch middel, wat inhoudt dat het goed kan worden gebruikt om bepaalde oppervlakten te ontvetten. Andere alkalische (schoonmaak)middelen zijn soda en ammonia.

Hieronder bespreken we een aantal voorbeelden waarvoor geldt dat groene zeep een geschikt schoonmaakmiddel is. Voor sommige taken kun je beter een vloeibare groene zeep gebruiken, voor andere schoonmaakklusjes is de onverdunde, 'vaste' variant meer geschikt.

Bij verdund gebruik is naspoelen niet nodig. De inhoud van een gemiddelde huishoudemmer is 10 liter en aangeraden wordt om 2,5 dopjes vloeibare zeep toe te voegen aan een volle emmer.

De keuken is per definitie een plek waar zich regelmatig vet en etensresten ophopen, dat is haast onvermijdelijk bij normaal gebruik. Denk bijvoorbeeld aan een aangekoekt gasfornuis (inclusief de onderdelen, zoals de gietijzeren pannendragers en gaspitten en de aluminium branderkelk), harde vlekken en vetresten op keukentegels of op het aanrecht, en aan plakkerige, vettige handgrepen van bijvoorbeeld een koelkast of oven.

Groene zeep is een prima schoonmaakmiddel om dit soort viezigheid in de keuken mee te reinigen. Je kunt gewoon een sopje maken van vloeibare groene zeep en wat lauwwarm water. Met een doekje kun je het meeste vuil vervolgens zó reinigen.

Is de mate van vervuiling en/of aangekoekte etensresten daarentegen heel hardnekkig? Dan kun je het beste onverdunde groene zeep gebruiken. Breng wat van dit middel aan op de verontreinigde plaatsen en laat het een poosje inwerken. Minimaal een half uur, maar langer kan ook.

Wie een oven heeft, kent het verschijnsel maar al te goed: vuil en vettigheid aan de binnenkant van je oven. Ook dit kun je prima reinigen met groene zeep: ontvetten is immers één van de eigenschappen van groene zeep.

Het meest efficiënt voor deze schoonmaakklus is het gebruik van de onverdunde variant, al is het één en ander natuurlijk afhankelijk van de mate van vervuiling.

Ook de frituurpan en/of airfryer kun je reinigen met groene zeep. De binnenpan en het mandje moet je insmeren met groene zeep, het is dan ook aan te raden om de onverdunde (gel)variant te gebruiken. Dit laat je een nachtje intrekken. Met behulp van heet water en een spons kun je de binnenpan en het mandje reinigen.

Ken je die bruinige of oranje-achtige aanslag op je badkamertegels en op de voegen? Dat komt door restanten van verzorgingsproducten zoals douchegel, shampoo en conditioner. Deze aanslag kun je te lijf gaan met verdunde groene zeep. Even aanbrengen op de tegels en poetsen met een vochtige doek. Klaar ben je.

Over het reinigen van vieze badkamertegels hebben we vorig jaar een populair artikel geschreven. Dit artikel loopt verder na onderstaande link.

Echt waar: je kunt groene zeep gebruiken om de afwas mee te doen.

Het valt overigens te betwisten of er sprake is van enige meerwaarde ten opzichte van speciaal daarvoor bedoelde afwasmiddelen, maar in principe kun je groene zeep óók gebruiken voor de afwas. Wellicht eerder iets om een keer te proberen als je de afwas moet doen en het afwasmiddel toevallig net op is.

Kleine(re) vlekken op leren meubels of kleding kun je – afhankelijk van de leersoort! – reinigen met een klein beetje vloeibare zeep en een doekje. Kwestie van de vlek voorzichtig schoonwrijven met een vochtig doekje waar een beetje vloeibare groene zeep op zit, en klaar.

Dit werkt beter op glad leer: op suède is deze methode daarentegen niet aan te raden vanwege het risico op schade en verkleuring. Leer is een delicaat product en het is te allen tijde aan te raden om de was- en reinigingsvoorschriften van een specifiek kledingstuk of meubel te raadplegen en op te volgen.

Voor het tapijt of een vloerkleed geldt min of meer hetzelfde als voor leer. Kleine vlekken kun je best verwijderen met een vochtig microvezeldoekje en een klein beetje vloeibare groene zeep. Maar voor grote(re) of hardnekkige vlekken is zwaarder geschut nodig en kan het soms zelfs nodig zijn om een professional in te schakelen.

Bovendien geldt dat het ene tapijt anders is dan het andere tapijt. Een tapijt of vloerkleed zomaar inwrijven met groene zeep kan voor schade zorgen. Bovendien geldt bij tapijt het advies om te deppen in plaats van te wrijven, aangezien je de vlek door wrijven juist groter kunt maken.

Bij twijfel is het eventueel een optie om een onopvallende plek op het tapijt of het vloerkleed te kiezen om te zien of de groene zeep het gewenste effect sorteert.

Ook zo'n terugkerend karweitje: groene aanslag van de tuintegels verwijderen. Dat kan met groene zeep en warm of zelfs heet water. Hoe je dat precies doet, lees je in onderstaande artikel.

Dit artikel loopt verder na onderstaande link.

Je kunt je handen wassen met groene zeep, maar doe dat alléén als er smeer, vet of motorolie op je handen zit. Bijvoorbeeld als je aan je auto hebt zitten sleutelen of als je aan je fietsketting hebt gezeten. Met groene zeep maak je je handen in het geval van ernstige vervuiling efficiënt schoon.

Het is daarentegen niet aan te raden om groene zeep als standaard handzeep te gebruiken. Daar is het materiaal té ontvettend voor: veelvuldig je handen wassen met groene zeep is niet goed voor je huid en ook is het middel iets te agressief om meerdere keren per dag zomaar te gebruiken. Huidvetten dienen juist ter bescherming van de (hand)huid en door te veel blootstelling aan groene zeep kun je last krijgen van verschijnselen als uitdroging of kloven.

Je kunt gele zweetvlekken in kleding inwrijven met groene zeep, en de grootste kans op succes heb je in het geval van relatief lichte, oppervlakkige verkleuringen. Bij hardnekkige verkleuring nemen de kansen op succes helaas af.

Ook over dit onderwerp hebben we enige tijd geleden een artikel geschreven. Dit artikel loopt verder na onderstaande link.

Er zijn ook schoonmaakklussen die je beter niet met groene zeep kunt doen. We noemen er een paar.

Groene zeep is een goede ontvetter, en daarom kun je groene zeep óók in de badkamer prima gebruiken voor bepaalde schoonmaakklusjes. Om die reden hebben we groene zeep genoemd in bovenstaande opsomming.

Groene zeep is echter géén goede ontkalker. Badkamertegels ontdoen van kalkaanslag met alléén groene zeep is dan ook niet de meest efficiënte methode. Wat wel werkt, is een mengsel van groene zeep en soda. Maar met alleen groene zeep kom je er niet zo snel, bovendien zijn er betere schoonmaakmiddelen speciaal bedoeld om kalkaanslag te verwijderen.

Voor veel vloeren is groene zeep juist niet geschikt. Op houten vloeren laat groene zeep bijvoorbeeld zeepresten of zelfs een vettig laagje achter.

En ook een pvc- of laminaatvloer kun je beter niet met groene zeep reinigen. Dit materiaal zal dof worden en met te veel groene zeep kun je ook de toplaag beschadigen. Voor vloeren geldt dat je het beste een reinigingsmiddel kunt gebruiken dat speciaal voor die materiaalsoort is gemaakt.

Groene zeep kun je beter niet gebruiken op natuursteen. Dit zal op termijn leiden tot strepen en vlekken, omdat ook in dit geval een vettig laagje op de vloer achterblijft. Speciale reinigingsmiddelen voor natuursteen zijn een beter alternatief.

Ook voor het lappen van de ramen is groene zeep niet zo'n geschikt schoonmaakmiddel. Je kunt het wél gebruiken voor de kozijnen, maar op het glas zelf laat groene zeep ook in dit geval een laagje achter waardoor het lijkt alsof er een soort waas op je glas zit. Om die reden wordt het gebruik van groene zeep afgeraden voor het ramen lappen.

Bron: Driehoek Zeep, Libelle, Max Vandaag, Milieu Centraal, NVZ branchevereniging, Plein.nl, Poetsprins.nl, RTL, Sanitairkamer.nl, Schoonmaakgoeroe.nl, VT Wonen