Steeds meer mannen verminderd vruchtbaar: hoe zorg je voor goede kwaliteit sperma?

Ongeveer 30% van de stellen die niet zwanger kunnen worden, ervaart problemen met het zaad. De kwaliteit van sperma gaat steeds meer achteruit en dit dreigt alleen maar erger te worden. Hoe kan dat?

Naar schatting heeft ongeveer één op de zes van de Nederlandse stellen die een kind proberen te krijgen hulp nodig van een fertiliteitsarts. Op internet gaan veel verhalen rond over wat er allemaal wel en niet goed schijnt te zijn voor de kwaliteit van je sperma. Toch zijn er maar een beperkt aantal dingen die écht invloed hebben en waar je iets aan kan doen. In Gezond of Gelul? gaat presentator Jurre Geluk op zoek naar de antwoorden.

Hoewel er veel verhalen over rondgaan, zijn er nog geen goede studies gedaan die kunnen aantonen dat het dragen van strak ondergoed invloed heeft op de kwaliteit van sperma. In TikTok-video’s wordt geroepen dat je hierdoor minder zaadcellen aanmaakt en daarmee minder vruchtbaar wordt. Ook een telefoon in je broekzak zou invloed hebben. Toch is er voor deze uitspraken nog geen bewijs: je hoeft je dus geen zorgen te maken over de strakheid van je (onder)broek en wat er allemaal in de zakken zit.

Wat ook een fabel is? Dat langere tijd niet masturberen de kwaliteit van je sperma verbetert. ‘Juist lange onthouding is slechter’, vertelt Liliana Ramos, hoofd fertiliteitslaboratorium van het Radboudumc. ‘Het meest optimale, voor onze doelen van vruchtbaarheid, is ongeveer om de dag [een zaadlozing].’

De kwaliteit van je sperma wordt grotendeels bepaald door het DNA; daar kan je zelf niet veel aan veranderen. Wel kan je dingen aanpassen in je levensstijl. Een aantal gewoonten die kunnen zorgen voor een slechte aanmaak van zaadcellen en testosteron zijn: 

• Roken 

• Alcohol 

• Veel cafeïne 

• Ongezonde voeding 

• Drugs 

Mocht dit jouw levensstijl omschrijven, kan dat ervoor zorgen dat je spermakwaliteit verslechtert. Daarom kiezen sommige mannen ervoor om anabolen toe te dienen om de aanmaak van testosteron te verhogen. Dit heeft alleen geen zin, omdat je lichaam alleen positief reageert op zelfgemaakt testosteron. Marij Dinkelman-Smit, uroloog en androloog van het Erasmus MC, vertelt: ‘Als je testosteron van buiten toedient, bijvoorbeeld door anabolen te gebruiken, zie je snel effect op je spiermassa. Maar helaas geeft je lichaam dan ook het signaal van: “Hé, heel veel testosteron.” Dus je ballen gaan weinig aanmaken en dan gaat je zaadcelproductie onderuit.’