De Europese Commissie heeft een omvangrijk actieplan voor een schone Europese industrie gepresenteerd. Doel van het plan is Europese bedrijven concurrerender en zo snel mogelijk koolstofvrij te maken en te elektrificeren. Om dat doel te bereiken, worden in het actieplan op tal van terreinen voorstellen gedaan. Die variëren van betaalbare energie voor bedrijven en versoepeling van staatssteun tot gezamenlijke inkoop van grondstoffen.

Lidstaten mogen bijvoorbeeld energie-intensieve industrieën subsidie geven, zodat ze snel de overgang naar elektrisch produceren kunnen maken. De regels voor staatssteun worden daartoe versoepeld. Ook start-ups die werken aan schone energie kunnen door lidstaten extra financieel worden gesteund. Denk aan bedrijven die laadpalen produceren voor elektrische auto's of aan bedrijven die batterijen ontwikkelen om door bijvoorbeeld zonne-energie opgewekte stroom op te slaan.

Bij overheids- en particuliere aanbestedingen zal de gunstigste prijs niet meer het belangrijkste criterium voor gunning zijn. Vanaf 2026 zullen andere criteria worden ingevoerd, zoals de mate van duurzaamheid van het bedrijf en/of product. De Commissie wil dat alle maatregelen ertoe leiden dat Europese bedrijven in Europa blijven en dat Europeanen zoveel mogelijk Europese producten kopen. De Europese Commissie maakt meer dan 100 miljard euro vrij om in de EU geproduceerde schone productie te ondersteunen.

Het hart van de 'Clean Industrial Deal' is het toewerken naar "een schoon, een veilig en een welvarend Europa", zei Eurocommissaris Wopke Hoekstra (Klimaat en Schone Groei) na afloop van de presentatie tegen de Nederlandse pers. Het 'ontkolen' van de industrie is volgens hem "belangrijk voor het klimaat, het concurrentievermogen en voor onze onafhankelijkheid".Een van de belangrijkste instrumenten daarvoor is volgens de Commissie de verlaging van energieprijzen voor bedrijven. De Commissie dringt er bij de lidstaten op aan om de belasting op energie te verlagen.

De duurzame energiebranche en Natuur & Milieu juichen de nieuw aangekondigde plannen voor een schone Europese industrie toe. De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) zegt dat de plannen de concurrentiepositie van bedrijven in Europa versterken en ondertussen goed zijn voor de energietransitie. Milieuvereniging Natuur & Milieu sluit zich daarbij aan.

Het omvangrijke actieplan van de Europese Commissie doet op veel terreinen voorstellen voor betaalbare energie voor bedrijven, versoepeling van staatssteun en gezamenlijke inkoop van grondstoffen. De NVDE zegt dat Europa de kans heeft om "wereldleider te worden in schone, groene en duurzame technologieën, waardoor het continent economisch toekomstbestendig wordt".

Ook zegt de NVDE dat het goed is dat de Europese Commissie de belasting op elektriciteit wil verlagen, met name voor huishoudens en energie-intensieve industrieën. Volgens de branchevereniging is dit noodzakelijk om "elektrificatie aantrekkelijker te maken en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen". Voorzitter Olof van der Gaag: "De belastingdruk op elektriciteit is te hoog, terwijl juist elektrificatie de sleutel is tot een betaalbare en duurzame energievoorziening."

Directeur Marjolein Demmers van Natuur & Milieu zegt dat de Europese Commissie met het plan aantoont dat "klimaatbeleid en concurrentiekracht elkaar juist versterken. Wel is het van groot belang dat verduurzaming uitgangspunt is bij het verlenen van de toegezegde steun."

Ook VNO-NCW is positief over de plannen. De ondernemersorganisatie vindt dat de plannen "de juiste onderdelen voor een sterkere concurrentiekracht" bevatten, maar waarschuwt dat die nog verder uitgewerkt moeten worden. De plannen mogen "geen vrijblijvend keuzemenu" worden, aldus de ondernemersorganisatie.

"Geopolitieke ontwikkelingen maken een sterke industrie noodzakelijk", stelt voorzitter Ingrid Thijssen van VNO-NCW. "Nederland en de EU kunnen niet zonder eigen productie en energie. Maar de industrie staat onder grote druk, met name door de veel te hoge energieprijzen en onvoldoende vraag naar duurzame producten. Verduurzaming is de enige manier om onafhankelijker te worden van de rest van de wereld en concurrerend te blijven." Investeringen in verduurzaming die de industrie nu doet, komen volgens haar niet van de grond. De nieuwe plannen van de Europese Commissie helpen "de grootste obstakels weg te nemen en investeringen los te krijgen."

Bron: ANP