Nieuw onderzoek bevestigt: meer longontsteking bij omwonenden van geitenhouderijen

Opnieuw blijkt uit onderzoek van het RIVM dat longontstekingen vaker voorkomen bij mensen die binnen een straal van twee kilometer van een geitenhouderij wonen, dan bij mensen die niet in de buurt van een geitenhouderij wonen. Hoewel dit al twee keer eerder is aangetoond in soortgelijke onderzoeken, neemt het kabinet nog geen maatregelen. Ministers Fleur Agema van Volksgezondheid en Femke Wiersma van Landbouw willen eerst zeker weten of het risico nu echt vaststaat. Ze vragen advies van de Gezondheidsraad over de nieuwe onderzoeksresultaten van het RIVM. 

Uit het nieuwe RIVM-onderzoek blijkt dat het jaarlijks om 1200 tot 6600 extra gevallen van longontsteking gaat. Naar schatting sterven ieder jaar 20 tot 100 mensen extra aan longontstekingen die bij geitenhouderijen wonen.

Het onderzoek is een vervolg op twee eerdere onderzoeken uit 2016 en 2017. Ook toen bleek dat longontsteking vaker voor kwam bij mensen binnen een straal van twee kilometer van een veehouderij.

Vanwege die gezondheidsrisico’s stelden de provincies Gelderland en Brabant in de zomer van 2017 al een stop op de geitenhouderij in. Meerdere provincies volgden, maar doordat veel vergunningen voor uitbreiding van geitenhouderijen al verleend waren, groeide het aantal geiten in de provincies juist.

Zembla maakte over die problematiek in 2019 de uitzending ‘Ziek van geiten’. Na het zien van de uitzending riep onder andere de PvdA op tot een nationale geitenstop, maar die kwam er uiteindelijk niet. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek groeide het aantal melkgeiten in Nederland de afgelopen zeven jaar juist met 26 procent tot bijna 475.000 melkgeiten in 2024. 

Wat nou precies de extra longontstekingen veroorzaakt is moeilijk exact vast te stellen, maar het RIVM vermoedt dat tot 23 verschillende bacteriën die voorkomen op de houderijen verantwoordelijk zijn voor de longziekte. In de stallen werden meer dan dertig bacteriën gevonden die longontsteking kunnen veroorzaken. Die zijn vaak afkomstig uit het mengsel van mest en strooisel waarop de geiten lopen. "Aanbeveling is om te kijken of op geitenhouderijen de hoeveelheid ziekteverwekkers in de stallucht en omgevingslucht omlaag kan", stelt het RIVM.