Zes PFAS-varianten aangetroffen in wijde omtrek Chemours: ‘Sommigen toxischer dan verboden PFOA’

In plassen en sloten in de Alblasserwaard, in de wijde omtrek van de Chemours-fabriek, zitten niet alleen de PFAS-soorten GenX en PFOA in verhoogde concentraties in het water, maar ook zes andere PFAS-varianten. Dat blijkt uit een nieuw rapport dat in opdracht van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) is opgesteld. Twee aangetroffen PFAS-soorten - PFNA en PFDA - zijn bovendien tien keer meer toxisch dan PFOA, schrijft milieuchemicus Chiel Jonker in het rapport.

De hoogste concentraties van deze extra toxische PFAS zijn aangetroffen bij meetlocaties in Sliedrecht en Papendrecht. Maar ook op de meetlocaties Wijngaarden, Lammetjeswiel en Dubbelsteyn zitten verhoogde concentraties van PFNA en PFDA in het water. Jonker bestudeerde voor zijn onderzoek meetgegevens van waterschappen Rivierenland en Hollandse Delta.

De zes PFAS-varianten maken deel uit van een grotere groep stoffen waarvoor Chemours sinds 2021 een lozingsvergunning heeft. Het bedrijf mag van deze PFAS sindsdien samen jaarlijks ruim twee kilo uitstoten. Maar volgens Jonker zaten dezelfde PFAS in soortgelijke concentraties voor 2021 al in het oppervlaktewater. Dat blijkt uit zijn analyse van de gegevens van het waterschap over de periode 2018-2021. Bovendien zijn de concentraties dusdanig hoog, dat er vermoedelijk al langer grotere hoeveelheden van de verschillende PFAS worden uitgestoten naar de lucht, aldus Jonker.

Hoewel het volgens de milieuchemicus haast onmogelijk is om onomstotelijk te bewijzen dat Chemours de PFAS loosde, noemt Jonker Chemours wel als “meest plausibele bron” in het rapport. Dat heeft onder meer te maken met de zogenaamde ‘fingerprint’ die op de verschillende locaties is aangetroffen. Daarmee bedoelt Jonker de unieke combinatie en hoeveelheden van de verschillende PFAS. Die is vergelijkbaar bij alle locaties en duidt volgens de milieuchemicus op een eenduidige bron en dat is hoogstwaarschijnlijk Chemours.

Uit het rapport van Jonker blijkt dat er 170 locaties in Nederland zijn waar verhoogde PFAS-concentraties in het oppervlaktewater zitten. In een reactie op de bevindingen meldt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) dat bedrijven die PFAS gebruiken gerichte inspecties kunnen verwachten.

In juni 2023 onthulde Zembla dat er verhoogde concentraties GenX en PFOA in het oppervlaktewater in de omgeving van Chemours aanwezig zijn. Kijk 'De PFAS-verspreiding' terug: