Vogelradar legt windmolens stil

Dat windmolens slachtoffers maken onder vogels, is geen nieuws. Er wordt ook al langer geëxperimenteerd met systemen om vogels te detecteren. Maar hier op de Maasvlakte wordt een nieuw, geavanceerd systeem gebruikt: een 3D-vogelradar. Deze radar is zo nauwkeurig dat het in een straal van vijf kilometer vogels individueel in real-time kan volgen. Het systeem kan ze dan ook al onderverdelen in grote en in kleine vogels. Op die manier is op elk gegeven moment precies in kaart hoeveel vogels er rondvliegen. 

Je kunt windmolens natuurlijk niet voor elke individuele vogel stil gaan zetten. De onderzoekers zijn bezig aan de hand van hun resultaten tot een soort drempelwaarde te komen waarbij de windmolens worden stilgezet. Deze waarde worden ook nog aangepast op het seizoen. Je hebt namelijk totaal andere vogelbewegingen tijdens het broedseizoen dan tijdens de vogeltrek. De vogeltrek, en dan vooral de najaarstrek, gebeurt vaak in pieken. Als de wind even gunstig is, trekken vogels massaal richting het zuiden, vaak ook in de nacht. Als de radar dan drie minuten lang veel vogels detecteert, gaan de windmolens uit voor 2,5 uur. Als na die tijd er nog steeds veel vogels langstrekken, dan blijven de molens stilstaan.

Tijdens het broedseizoen zal het meer gaan om bijvoorbeeld voedselvluchten. Daarom hanteren ze hier blokken van 10 minuten in plaats van 2,5 uur. Met Eneco zijn afspraken gemaakt over het aantal uren dat een turbine elk jaar uit mag staan, een soort vakantie-uren. Elke turbine heeft 150 uur en als er aan het eind van het jaar uren over zijn, dan tellen ze op bij de uren van het volgende jaar. Daarom is het belangrijk een soort optimumwaarde te creëren waarbij de windmolens op drukke momenten zo min mogelijk draaien, maar niet meer dan 150 uur per jaar hoeven stilstaan. Volgens Bureau Waardenburg gaat dat tot nog toe heel goed en houden ze ook nog wat uren over aan het eind van het jaar.   

De vogels worden niet alleen gevolgd met het radarsysteem, er zijn afgelopen jaar ook een veertigtal meeuwen gezenderd. Hierdoor kunnen ze zien of een vogel bijvoorbeeld afremt of uitwijkt voor een windmolen. Er moeten nog veel gegevens verzameld worden, maar er is ook al veel bekend van onderzoeken bij offshore windparken. Meeuwen lijken windmolens niet zo te schuwen. Sterker nog, meeuwen gebruiken vaak de relingen bij de windmolens om te rusten en om te jagen. Omdat de windmolens op de Maasvlakte gebouwd zijn vlakbij grote broedkolonies is belangrijk om te kijken wat de effecten hier zijn. Het havenbedrijf en bijvoorbeeld Eneco hebben een verantwoordelijkheid over de meeuwen hier. 

Kijk zondag 27 april 2025 om 19.25 uur op NPO2 naar de uitzending over de Slikken van Voorne.